कोकणदिवा-कावळ्या-बोचेघोळ..रायगडाच्या घाटवाटांची उतराई चढाई

    खानूचा डिगा...गायनाळ अन निसणीच्या वाटेने इथून पाने गावात उतरता येते                                         
दिवस १:१७ फेब्रुवारी २०१७
महाराष्ट्रातील रायगड किल्ल्या जवळच्या घाटवाटांचं आम्हाला नेहमीच वेगळं आकर्षण वाटत.रायगडाच्या घाटवाटांचं वैशिष्टय म्हणजे या घाटवाटांची दुर्गमता,पाणी शोषुन घेणारी आर्द्र्ता,पाण्याची कमतरता अन सरळसोट कडे.आता तर या घाटवाटांवरचे जंगलटप्पे ही नामशेष होत आल्यामुळे या घाटवाटा आव्हानात्मक अन शरीराचा कस बघणाऱ्या ठरतात.  
          
यावेळी कोकणदिवा-कावळ्या-बोचेघोळ-निसनी-गायनाळ असा आव्हानात्मक बेत ठरला.ठरल्याप्रमाणे रात्री १० ला पायलट मंडळींना पिकअप करून बसने घोल गावाकडे उड्डाण केले.पानशेत धरणाला वळसे घालत एकदाच घोल खिंड पार करून घोल गावाच्या अलीकडे डाव्या बाजूला गारजाईवाडीकडे जाणाऱ्या कच्च्या रस्त्याला लागलो.धडाम-धडाम करत गारजाईवाडीत पोहोचलो.शाका काढुन हनुमानाच्या मंदिरासमोर असलेल्या छानश्या शेडमध्ये पथाऱ्या पसरल्या.रात्रीचे साधारण २ वाजले होते तरीही आजोबा अन आजीबाईंनी आपुलकीने चौकशी करत पाण्याचा हंडा दिला.सकाळी ५.३० ला वेकअप ठरवुन शांतपणे डोळे मिटले.

            डोंगरयात्रेच्या सुरुवातीला भ्रमणमंडळ 

दिवस २:१८ फेब्रुवारी २०१७:
डांगे सरांनी पहाटेच उठुन गावकऱ्यांशी वार्तालाभ करून वाटाड्याची अन चहाची सोय केली.आन्हिकं उरकुन शाका आवरल्या.आजचा टप्पा मोठा असल्याने खाण्याचं बरचस सामान घेऊन कोकणदिव्याकडे वाटचाल सुरु केली अन टुमदार छोटंसं गारजाईवाडी मागे पडलं. वेळ सकाळी:७

                कोकणदिवा किल्ल्याकडे वाटचाल 
एक वॉर्म उप चढ चढला की उत्तरेकडे तेल्याची खिंड,घोल खिंड अन सुंदर जंगलटप्पे दिसतात.वाटेत पाण्याचं टाक अन एक देवस्थान लागत नमस्कार करून मोकळ्या पठारावर पोहोचलो.डावीकडे कोकणदिवा माथा ५०-७० मीटर्स उंचावलेला दिसतो.तीव्र चढाई करत १५ मिनिटांत कोकणदिव्याच्या पोटात असलेल्या लहानश्या गुहेत पोहोचलो.गुहा ५-७ जणांसाठी मुक्कामास योग्य आहे.गुहेच्या उजव्या बाजुने सोपा कातळटप्पा चढून माथा गाठला.ह्या टप्प्यावर पावसाळ्यात काळजी घेणं आवश्यक.वेळ सकाळी:७.५०

           कोकणदिवा चढाईआधी लागणारे पठार
कोकणदिवा हा किल्याची निर्मिती रायगडाच्या घाटवाटांवर लक्ष ठेवण्यासाठी केली गेली अन त्यासाठी कारण म्हणजे माथ्यावरून चौफेर दिसणारे दृश्य.दक्षिणेकडे भव्य रायगड,पश्चिमेला पुनाड(कणा),तवली डोंगर,उत्तरेला कावळ्या घाट,पूर्वेला लिंगाणा अन बऱ्याच घाटवाटांवर इथून लक्ष ठेवता येत असावं.खाली कोकणातील सांदोशी अन छत्री निजामपूर गाव सुंदर दिसतात.आल्या वाटेने घसरगुंडी करत १० मिनिटांत मोकळ्या पठारावर पोहोचलो.वेळ सकाळी:८.३०

                 कोकणदिवा तीव्र चढाई टप्पा 

       कोकणदिवा किल्ल्याच्या पोटात असलेली गुहा 

    कोकणदिवा किल्ल्याचा शेवटचा कातळटप्पा ..इथे काळजी घेणं आवश्यक

         कोकणदिवा किल्ला उतराई 
पठारावरून साधारण उत्तरेला एक वाट जंगलात शिरते त्या वाटेने ५ मिनिटे खाली उतरत कावळ्या घाटाच्या खिंडीत पोहोचलो. ऐसपैस बांधलेल्या कावळ्या घाटाने दरमजल करत बरोबर कोकणदिव्याच्या दक्षिण पायथ्याला पोहोचलो.वाटाड्या मामांना टाटा करून सांदोशीची वाट धरली.काही घर शेताडी पार करत सांदोशीत असलेल्या शाळेत पोहोचलो.छान स्वच्छ आवार अन पाण्याची सोय बघुन इथेच पोटोबा करायचा ठरलं.शिदोऱ्या सोडुन उदरभरण कार्यक्रम उरकला.पाणी भरून वारंगी गावाकडे निघालो. वेळ सकाळी:१०.३०

                 कावळ्या घाटाची सुरुवात 

               सांदोशी गावातून कोकणदिवा 

               सांदोशी गावातील सुंदर शाळा 
सकाळची वेळ असूनही कोकणातल्या उन्हाने अन उकाड्याने आमची परीक्षा बघायला सुरुवात केली होती.मागे कोकणदिवा अन उजवीकडे दुर्गदुर्गेश्वर रायगड दर्शन सुखदायक होत.सांदोशी गावाबाहेर बऱ्याच वीरगळी नजरेस पडतात.फुफाटा भरलेल्या रस्त्याने चालत बावले गाव पार केलं.सूर्य आता चांगलाच तळपत होता.उन्हाचा चटका लागायच्या आधी धापा टाकत वारंगी गाठलं.थंडगार लोकल ब्रँडचे शीतपेय पोटात ढकललं अन दुकानाच्या आवारातच थोडा आराम केला.साधारण पाऊण एक तास शरीर थंड केली.वारंगीतून बोचेघोळने खानू गाठायला वाटाड्या काही मिळेना.शेवटी एका बाबांनी रस्त्याला लावतो म्हणल्यावर तडक वारंगी सोडलं.वेळ दुपारी:१२.३०

    सांदोशी-वारंगी मार्गावरून दूरवर गेलेला कोकणदिवा 
बोचेघोळ घाटातल्या पहिला टप्प्यात म्हणजे हेदमाचीपर्यंत झाडोरा दिसत होता.कोरडी काळ नदी पार करून हेदमाचीच्या दिशेने निघालो.पहिल्या १५ मिनिटांत सपाटीच्या रस्त्यावरच तळपत्या उन्हाने भाजुन निघालो.एक डेरेदार झाड बघून विसावलो नव्हे काही मंडळी झोपली सुद्धा.मंडळातील सारीका या पायलटची तब्बेत थोडीशी ठीक नसल्यामुळे १५ मिनिटे चर्चा करून दुपारी २ च्या लाल डब्ब्याने तिने महाड अन तिथून पुणेला जायचा निर्णय घेतला.वाटाडे बाबांबरोबर तिने परत वारंगीचा रस्ता धरला अन बाकीचे मंडळ हेदमाचीकडे निघालो.
वाट आता चढाईला लागली.तीव्र चढ अन रखरखत उन्हाने चांगलीच परीक्षा घेतली.जवळचे पाणी कोमट होऊन पिण्यापेक्षा अंग ओल करण्यासाठी त्याचा उपयोग होऊ लागला.हेदमाचीपर्यंत झाडोरा असूनही वाऱ्याची झुळूकही अंगावर येईनाशी झाली.चांगली दमदार चढाई करत पाण्याच्या छोट्याशा कुंडाजवळ पोहोचलो.इथून उजवीकडे वाट हेदमाचीत जाते तर डावीकडची वाट खानूला.पाण्याचा साठा भरून घेतला अन डावीकडची वाट धरली.वेळ दुपारी:२

    रखरखत्या उन्हात वारंगीतुन बोचेघोळकडे प्रस्थान 
वाट आता पदरातून असल्यामुळे चढ-उतार नाही.साधारण १० मिनिटांनी वाट उजवीकडे वळते अन चढाई टप्पा सुरु होतो.छान जंगलातून वाट असल्यामुळे थकवा जाणवत नाही.अर्ध्या तासात हा टप्पा पार करून परत उघड्या-बोडक्या वाटेवर आलो.टळटळीत ऊन,आडोश्याला एकही झाड शोधून सापडेना अन वार हे पडलेलंच त्यामुळे लय काही सापडेना.मागे रायगडचा माथा अन रायगडावरील वास्तू पाहून रायगडाची उंची गाठल्याची जाणीव झाली.१५ मिनिटांत वाऱ्याची झुळूक अंगावर आली अन सह्याद्री माथा जवळ आल्याची चाहूल लागली.एक उजवी घेत माथ्यावर पोहोचलो अन झाडाखाली विसावलो.इथून दोन वाट फुटतात डावीकडची वाट खानूसाठी शॉर्टकट असून सरळ जाणारी वाट समोरच्या डोंगररांगेवरून खानूला जाते(निसणी घाटासाठी).थोडासा पोटोबा करून सरळ जाणारी वाट धरली.वेळ दुपारी:४

    पाण्याची कमतरता,आग ओकणारा सूर्य अन खडतर प्रवास 

    सह्याद्री माथ्यावरून बोचेघोळ अन दुर्गदुर्गेश्वर रायगड 
समोरच्या डोंगरधारेवर पोहोचून पलीकडे लिंगाणा अन निसणीच्या घाटमाथ्याचे सुंदर दृश्य दिसते.डावीकडे जात खानूच्या अलीकडे काही घर लागतात तिथे विसावलो.थंडगार पाणी पिऊन गायनाळेसाठी वाटाड्याची चौकशी केली असता,वाट अशी नाहीच गेल्या ३०-३५ वर्षात कोणी गेलं नाही अशी माहिती मिळाली.प्रसाद,डांगे सर खानू गावात वाटाड्या मिळतोय का बघण्यासाठी गेले अन अर्ध्या तासात परत आले.एक कणखर व्यक्तिमत्व त्यांच्यासोबत होत.चर्चेअंती २०१७ च्या हिवाळ्यात गायनाळ करायची ठरलं.आता टेकपवळेकडे निघालो.सूर्यनारायण दिवसभराचे कामकाज संपवून अस्ताला निघाले होते.अंधारात चढाई-उतराई करून टेकपोवळे(टेकपोळे) गाठण्यापेक्षा खानूचा डिगा कडून फिरून जाणारी पण सोपी वाट धरली.वेळ संध्याकाळी:६.१५

           रायलिंग अन लिंगाण्याचे सुंदर दृश्य

           डोंगराच्या कोंदणात वसलेलं खानू गाव 
खानूच्या डिग्यापासून कच्चा गाडीरस्ता पकडला.तासाभराने गाडीरस्ता सोडून डावीकडे जंगलात वर चढणारी पायवाट धरली. काही घर पार करत माथ्यावर पोहोचलो.टेकपवळे गावातील लाईट्स दूरवर दिसायला लागल्या होत्या.५-१० मिनिटांची उतराई करत काही घरांजवळ पोहोचलो.पुढची वाट विचारून एक छोटा डोंगर उतरत डांबरी रस्ता गाठला.एक कोरडा ओढा पार करून पलीकडे टेकपोळे-पानशेत रस्त्याला लागत टेकपोळे गाठायला रात्रीचे ९ वाजले.
गावात काही जेवणाची सोय झाली नाही.उरला सुरल्या शिदोऱ्या संपवत टेकपोळेतील शाळेत पथाऱ्या पसरल्या.बोचेघोळ घाटाला असं नाव का पडलं असावं याचा अंदाज दिवभरच्या कडक उन्हाने नक्कीच करून दिला.दुसऱ्या दिवशीचा प्लॅन ऑक्टोबर/नोव्हेंबर २०१७ पर्यंत लांबणीवर टाकून सकाळीच आवरून टेकपोळे सोडले.पानशेतला हॉटेल संस्कार मध्ये हादडून पुण्यात सकाळी ११ ला पोहोचलो.

महत्वाच्या नोंदी :
सुरवात :गारजाईवाडी शेवट :टेकपोळे 
मार्ग : गारजाईवाडी-कोकणदिवा-कावळ्या घाट-सांदोशी-बावले-वारंगी-हेदमाची-खानूचा डिगा-टेकपोळे  
एकूण चढाई उतराई:१३६०मीटर्स 
श्रेणी :मध्यम

चढाई उतराईतील टप्पे:
गारजाईवाडी(६७०मीटर्स)-कोकणदिवा(७८० मीटर्स)-वारंगी-११० मीटर्स-टेकपोळे(६६० मीटर्स)

प्रसन्न वाघ 
वाईल्ड ट्रेक ऍडव्हेंचर