शेवत्या घाट-भेरंड नाळ उतराई चढाई

                                        शेवते घाट उतराई
या ट्रेकचा पूर्वार्ध बिंब नाळ-फणशीची नाळ  इथे वाचा
बिंब नाळ-फणशी नाळ रायगडाच्या घाटवाटांची उतराई चढाई

दिवस २:८ एप्रिल २०१८
भोर्डीतील हनुमान मंदिरात मुक्काम करण्याची आमची तशी दुसरी वेळ.मागच्या वर्षी पावसाळ्यानंतर शेवत्या-भेरंड नाळेचा प्लॅन काही कारणास्तव शेवत्या-मढ्या होऊन भोर्डीत मुक्काम पडला होता.आजची डोंगरयात्रा मोठी असली तरी अवघड नव्हती त्यामुळे जरा उशिराच डोळा उघडला.फ्रेश होऊन श्री.जंगम यांच्याकडे चहा घेऊन भोर्डीतून नेऋत्य दिशेला कूच केलं.वेळ सकाळी:७.३५

                            केळेश्वर देवराई/वनराई

भोर्डीच्या बाहेर असलेल्या गर्द वनराईत/देवराईत केळेश्वराचं सुंदर देवस्थान आहे.दर्शन घेऊन साधारण पश्चिमेला असलेल्या पहिल्या टेकडीकडे मोर्चा वळवला.एक ओढा ओलांडून बैलगाडी रस्त्याने साधारण ५ मिनिटे चालल्यावर काही घर लागतात.घरांच्या डाव्या बाजूने सोंडेवर चढाई सुरु केली.छान मळलेल्या वाटेने १९५ मीटरची खडी चढाई एका दमात पार करून माथा गाठला.इथपर्यंत येताना बऱ्याच ढोरवाटा चकवू पाहतात आपण मात्र पश्चिमेकडे तिरके चढत राहायचं.माथ्यावर सुंदर ठिकाणी टुमदार धनगरवाडा असून पश्चिमेला सह्याद्रीची मुख्य धार अन भिकनाळेची खिंड लक्ष वेधून घेते.काल रात्रीपासून मोबाइलला पहिल्यांदाच नेटवर्क मिळाल्याने काही फोनाफोनी करून निघालो.वेळ:सकाळी ८.४०

                              टुमदार धनगरवाडा 

    धनगरवाड्यापासून पश्चिमेला दिसणारी सह्याद्रीची मुख्य धार

धनगरवाड्यापासून पश्चिमेला दिसणाऱ्या खोगळीत उतरून सह्याद्रीच्या मुख्य धारेच्या पदरातून निघालो.भिकनाळ माथा बघून पलीकडे भलीमोठी मोठी दरी आहे याची कल्पनाही इथून येत नाही.एक कोरडा ओढा पार करून वाट जंगलात शिरते अन चढाई परत सुरु होते.धनगरवाड्यापासून इथवर यायला २० मिनिटे पुरे होतात.७० मीटरची घनदाट जंगलातील चढाई वासोट्याची आठवण करून देते.

     भिकनाळ माथा..या भागातील सर्वात उंच घाटवाट

    खोगळीतून मुख्य धारेकडे चढाई इथून सुरु होते

सह्याद्रीच्या मुख्य धारेवर वाऱ्याने स्वागत केले.दूरवर मागे हिंदवी स्वराज्यातले प्रचंडगड(तोरणा) आणि राजगड ताठ मानेने उंचावलेले दिसतात.धारेवरून दक्षिणेला दुर्गाचा कडा अन त्याचा उजव्या हाताला एकमेव झाड असलेलं छोटस पठार दिसत.शेवत्या घाटाची सुरुवात तिथूनच होते.दूरवर दिसत असल तरी धारेवरून सपाटीने १० मिनिटांत पठार गाठले.वेळ सकाळी:९.४५

                      तोरणा-राजगड सुंदर दृश्य 

            शेवते घाट माथा अन भेरंड नाळ 

    शेवते घाट माथा ..दूरवर सळसळत जाणारा दुर्गाचा कडा

लांबवर सळसळत जाणारा दुर्गाचा सरळसोट पश्चिम कडा अन त्याच्याखाली नाणेमाची लक्षवेधून घेते.दुर्गाचा कडा अन आमच्यामध्ये एक नाळ सरळ खाली ५२५ मीटर खाली उतरताना दिसते.हीच ती भेरंड नाळ.याच भेरंड नाळेचा शोध शेवते गावातून चढाई करताना घ्यायचा होता.दक्षिणेला खोलवर इवलंसं शेवते गाव निपचित पहुडलेलं दिसत होत.क्षणभर विश्रांतीनंतर शेवते गावाकडे उतरणाऱ्या सोंडेवर आरूढ झालो.शेवते घाटाची सोंड मध्यम उताराची असून कड्याचा आतल्या बाजूने वाट असल्याने पळतच उतरलो.अर्ध्या तासात ३०० मीटर उतराई करून एका झाडाखाली विसावलो.बिरवाडीतुन काही ग्रामस्थ गुगळशीकडे चालली होती.रामराम करून भेरंड नाळेची चौकशी केली तर वाट आहे असं ऐकलंय पण कधी गेलो नाही असं कळलं.वेळ: सकाळी १०.३०

                         शेवते घाट उतराई 

     शेवते घाट अर्धा उतरल्यावर मागे दिसणार दृश्य

खालच्या टप्प्यात बऱ्याच ठिकाणी शेवते घाट बांधून काढलेला दिसतो.शेवते घाटाचा उपयोग पूर्वीच्या काळात अन अजूनही बऱ्यापैकी होत असल्याचे हे प्रतीक होते.२० मिनिटांत शेवते गाठून एका घराच्या थंडगर ऐसपैस ओसरीवर विसावलो.नेहमीप्रमाणे याही गावातील तरुण मंडळी कामानिमित्त मुंबई किंवा पुण्याला स्थायिक त्यामुळे गावात फक्त म्हातारी मंडळीच शिल्लक.डांगे सरांनी आजीबाईंकडून १-२ हांडे पाणी जमवलं.सुंदर,टुमदार अन भव्य घरं असूनही शेवते गावात नीरव शांतता होती.चाऊ-माऊ-खाऊ खाऊन पोटोबा शांत केला.काही मंडळींनी कैऱ्या,टरबुजावर हात आडवा करत पोटोबा उरकला.कोकणातल्या उकाड्यात येणारी एखादी वाऱ्याची झुळूक सुखदायी होती.अर्धा तास आराम करून शाका उचलल्या.वेळ:११.४५

               शेवते घाट-खालचा टप्पा

     शेवते गावातून दिसणारे शेवत्या-भेरंड नाळेचे दृश्य

गावात कोणालाच भेरंड नाळेबद्दल माहिती नव्हतं त्यामुळे वाटाड्याचा विचार सोडून दिला.काही ग्रामस्थानी भेरंड नाळ हे नाव तुम्हाला कस माहित म्हणून तोंडात बोटेही घातली असो.तळपता सूर्यनारायण डोक्यावर घेऊन उत्तरेकडे दूरवर दिसणाऱ्या नाळेकडे निघालो.शेताडातून आडवे तिडवे जात नाळ जिथं उतरते तो पायथा गाठायचा प्लॅन होता.शेवते माग पडलं अन नाणेमाचीची मळलेली मोठी वाट पायाखाली आली.गच्च रानव्यात शिरल्यावर उन्हापासून सुटका झाली.पाऊण तासात भेरंड नाळ माथा डावीकडे उंचावर दिसला.नाणेमाचीची वाट सोडून डावीकडून येणाऱ्या नाळेत शिरलो.वेळ:दुपारी १२.५०

           नाणेमाची वाटेवर लागणारे दाट जंगल

               नाणेमाची वाटेवरून दिसणारी भेरंड नाळ

      टळटळीत उन्हात भेरंड नाळेकडे वाटचाल

नाळेतील दगड तापल्यामुळे चढाई तितकीशी सोपी नव्हती.भेरंड नाळेच्या माथ्यापासून मध्यापर्यंत दाट जंगल दिसत होते.नेमका पायथ्याला झाडाचा ठणठणाट.अर्ध्या तासाने एका नॆसर्गिक छपराखाली आसरा घेतला. थंडगार हवा अंगावर घेऊन पुढे निघालो.नाळेतून वाट अशी नव्हतीच.गचपण टाळून कधी डावी-कधी उजवी घेत अर्ध्या तासात जंगलात शिरलो.भयंकर वाढलेल्या झाडीतून वाट काढत एका मोठ्या झाडाखाली ठाण मांडलं.तासाभरात बरंच पाणी उत्सर्जित झाले होते.कलिंगड खाऊन अन थोडा आराम करून शरीर थंड केली.वेळ:दुपारी २

                        नॆसर्गिक छप्पर 

                    नॆसर्गिक छपराखाली आसरा

       गचपणातून मार्ग काढताना..खाली नाणेमाची

भयंकर गचपण अन रुंद असलेल्या नाळेत उजवीकडून,डावीकडून की मधून चढायचं असा सारखा प्रश्न पडत होता.मधून चढत १५-२० मिनिटं कारवी साफ करत जंगलाच्या वरच्या टप्प्यात पोहोचलो.माथा आता नजरेच्या टप्प्यात होता.डावीकडे जात कातळभिंत आल्यावर त्याच्याकडेने परत उजवी घेत घसाऱ्यातून नाळेच्या उजव्या बाजूला पोहोचलो.कमी अडचणीची अन दगडाची वाट गवसली अन वेग वाढला.वाऱ्याची झुळूक अंगावर घेत छोट्या कातळटप्प्याच्या खाली पोहोचलो.इथे कोणीतरी लाकडी बेचकी बसवून सोय करून दिलेली आहे.कातळटप्यानंतर वाट उजवीकडून असून थोडा घसारा आहे.कारवी अन मिळेल ते झाड पकडत माथा गाठला.वेळ दुपारी:३.४०

       भेरंड नाळ-माथ्याजवळ डावीकडे कातळभिंत आल्यावर उजवी घ्यावी 

     भेरंड नाळ-चिटुकला कातळटप्प्यावर प्रसाद अन डांगे सर 

     भेरंड नाळेच्या माथ्याजवळून मागे वळून पाहताना..निवांत क्षण 

     भेरंड नाळेच्या माथ्याजवळील घसारायुक्त टप्पा 

भेरंड नाळेच्या माथ्यावर ठळक पायवाट असून पूर्वेला गुगुळशी तर पश्चिमेला शेवते आणि भोर्डीला जायला वापरात आहे.डावीकडे छोट टेपाड चढून माथ्यावर पोहोचलो.सकाळी इथूनच शेवत्या घाटाची उतराई केली होती.सकाळपासून भक्कम जेवण झालेलं नव्हतं त्यामुळे परत एकदा च्याऊ-माऊ-खाऊ  पोटात ढकलला.सकाळी आलेल्या वाटेने भोर्डीकडे झपाट्याने निघालो.बऱ्यापैकी उतराई अन सपाटीने वाटचाल असल्याने एका दमात धनगरवाडा गाठला.माथ्यावरून भोर्डी दृष्टीक्षेपात आले.अर्ध्या तासात हनुमान मंदिर गाठून समोरच असलेल्या नळावर अंघोळी उरकल्या.फक्कड चहा घेऊन तरतरी आली.गावकऱ्यांना रामराम करत भोर्डी सोडलं तेव्हा सह्याद्रीच्या रांगा श्यामरंगात बुडत होत्या.

     डावीकडून-प्रसन्न,मिलिंद सर,डांगे सर,विनायक,निळू,प्रसाद..फोटो:संदीप 

नोट:
१.शेवत्या घाटाचा माथा भोर्डीतून २ तासावर (६ किमी)असल्यामुळे भोर्डीतून सकाळी लवकर सुरुवात करावी.
२.उन्हाळ्यात शेवत्या-भेरंड नाळ डोंगरयात्रेत फक्त शेवते गावात पाण्याची सोय. 
३.भेरंड नाळेबद्दल फारसं लिखाण किंवा माहिती उपलब्ध नाही.नाणेमाचीच्या वाटेवर भेरंड नाळ एका ओढ्यात उतरते तिथून चढाई सुरुवात करावी.
४.बिंब नाळ-फणशी नाळ-शेवत्या-भेरंड नाळ डोंगरयात्रा वेळेत पूर्ण करण्यास प्रसादच्या प्रभावी नियोजनाचा मोलाचा वाटा. 

महत्वाच्या नोंदी :
सुरवात:भोर्डी  शेवट:भोर्डी 
मार्ग: भोर्डी-शेवते घाट-शेवते-भेरंड नाळ-भोर्डी
श्रेणी:मध्यम
एकूण डोंगरयात्रा: १८.९ किमी
वेळ:१०.१५ तास

चढाई उतराईतील टप्पे:
भोर्डी (६६० मीटर्स)-धनगरवाडा-(८५८ मीटर्स)-शेवते घाट माथा(९०० मीटर्स)-शेवते गाव (३४० मीटर्स)-भेरंड नाळ पायथा-(३७३ मीटर्स)-भेरंड नाळ माथा-(८६२ मीटर्स)

प्रसन्न वाघ
वाईल्ड ट्रेक ऍडव्हेंचर