खुट्याचं दार-दुर्ग किल्ला-ढाकोबा-दाऱ्या घाटांची चढाई उतराई-पूर्वार्ध

        खुट्ट्याचं दार घाटमाथ्यावर भ्रमणमंडळ..मागे ढाकोबा शिखर 

प्रसादने मांडलेल्या पायलट ग्रुपच्या संकल्पनेने बरेचशे कसलेले ट्रेकर्स वाइल्ड ट्रेक ऍडव्हेंचर पायलट ग्रुपला जोडले गेले.प्रसादने खुट्याचं दार,दुर्ग,ढाकोबा अन दाऱ्या घाट डोंगरयात्रा पक्की केल्यावर पायलट मंडळी आपल्या पहिल्या टेक-ऑफला रेडी झाली.
दुर्ग ढाकोबा बऱ्यापैकी ट्रेकर्समधे परिचित आहे.घाटावरुन दुर्ग आणि ढाकोबा शिखर आरामात एका दिवसात पाहून होतात पण कोकणातून जुन्या घाट वाटांनी दुर्ग ढाकोबा ह्या ठिकाणी भेट द्यायचे तर ७०० ते ९०० मि.खड़ा सह्याद्री चढ़ावा लागतो.

दिवस १:५ नोव्हेंबर २०१६
सकाळी ६.१५ च्या दरम्यान तळेगावमध्ये बाकीच्या पायलट मंडळींना भेटून आमचा प्रवास मढ-रामपूरकडे सुरु झाला.कर्जतच्या अलीकडे भजी,वडे,समोसे पोटात ढकलून दुपारच्या जेवणाची चिंता मिटवली.साधारण ११ च्या सुमारास रामपूरला पोहोचून वाटाड्याची चौकशी केली असता पुढच्या वाडीपर्यंत गाडी जाते तिथून वाटाड्या मिळेल असं समजलं.कच्या रस्त्याने १० मिनिटात पुढच्या वाडीत पोहोचलो.
या भागातील सह्याद्रीची रांग साधारण ९००-१००० मीटर उंचावलेली असल्याने ट्रेकर्ससाठी इथल्या डोंगरयात्रा नेहमीच आनंददायी ठरतात.वाडीतून सह्याद्रीकडे पाहिल्यास डावीकडे नाणेघाटाची पुढे आलेली मान,अभेद्य जीवधन,रोद्र वानरलिंगीसुळका अन या रांगेतील उंच असे ढाकोबा दर्शनाने मन तृप्त झाले.दुरवरूनच उजवीकडे डोणीदार,पोशीची नाळ अन माडाची नाळेचे दर्शन घेतले.वेळ सकाळी ११.३०

        डावीकडून निलेश,आदित्य,निलेश वाघ,प्रसन्न,प्रजेश,ब्रह्मा सर,यदु,विनायक,सुनील अन डांगे सर

यादव वाघ(यादव हे नाव आहे)उर्फ यदु वाघ यांनी वाटाड्या व्हायची तयारी दाखवली.पाणी भरून तापल्या उन्हात सह्याद्रीमाथा नाकासमोर ठेऊन आम्ही चालू लागलो.आतापर्यंत केलेल्या घाटवाटांपेक्षा खुट्याचं दार ही वाट फारच वेगळी असणार अशी जाणीव सुरुवातीलाच झाली.खालून पाहिले तर इथून वाट असेल याचा थांगपत्ताही लागत नाही.एक खळाळणारा ओढा पार करून वाट भुरट्या जंगलात शिरली.सुरुवातीचा सौम्य चढ आता तीव्र चढाईचा झाला अन चढाईची खरी मजा येऊ लागली.एक सोपा कातळटप्पा पार करत मागे वळून पाहिल्यावर दूरवर हिरवीगार शेत पाहून डोळे सुखावले.उजव्या बाजूला पळू गावाजवळचा तलाव अन पळू गाव दिसतं जिथे उद्या आम्ही लँडिंग करणार होतो.काही वेळात पुन्हा जंगलटप्पा सुरु झाला अन यदु मामांनी इथं झराआहे म्हणल्यावर गर्द सावलीत आम्ही घरून आणलेल्या शिदोऱ्या उघडल्या.मुख्य पायवाटेपासून डावीकडे काही अंतरावर हा झरा बारमाही डोंगरयात्रींची तहान भागवत असावा.थोडस जेवणउरकून परत चढाईला सज्ज झालो.

सुरुवातीला लागणारा ओढा 

                                                      पहिला कातळटप्प्पा

                                   जेवणासाठी क्षणभर विश्रांती

इथून पुढचा टप्पा तीव्र चढाईचा असून बरेच सोप्या श्रेणीचे कातळटप्पे पार करावे लागतात.पावसाळ्यात ह्या घाटवाटेला न लागलेलंच बरे.यातल्याच एका कातळटप्प्यावर चांगला छातीपर्यंत पाय उचलून वर टाकताना आधाराला वरच्या बाजूस खुट्या ठोकलेल्या आहेत म्हणून या वाटेला खुट्याच दार म्हणतात असं यदुमामांकडुन कळलं.एकदोन कातळटप्प्यावर चांगल्या पायऱ्या (पावट्या)खोदलेल्या दिसतात.ह्या कोणी केल्यात विचारल्यावर स्वातंत्र्यापूर्वी बरेचशे क्रांतिकारी या भागाचा उपयोग लपण्यासाठी करत होते त्यांनीच याखोदल्यात इति यदु वाघ.

           दुसरा कातळटप्पा.. इथे काळजी घेणं आवश्यक आहे 

    तिसरा कातळटप्पा.अवघड वाटेत नेमक्या ठिकाणी लाकडी खुट्टा दगडांच्या खोबणीत रोवला आहे    

                    चौथा कातळटप्पा

          कातळटप्प्यावर कोरलेल्या पावट्या (पायऱ्या) 

आता बारीकशी वाट पहिले उजवी अन मग डावीकडे जात वर चढत राहते.इथपर्यंत आल्यावर चांगलीच उंची गाठलेली होती पण कातळटप्पे काही संपत नव्हते.चढाई ही तीव्रच यामुळेच ही वाट बऱ्याच घाटवाटांपेक्षा वेगळीअसून चढाईची वेगळीच मजा देऊन जाते.खोलवर रामपूर अन धसई अन दूरवरचा परिसर दृष्टीक्षेपात येतो.यदु मामांनी झाडीभरला टप्पा लागल्यावर हा शेवटचा म्हणल्यावर पायांची गती वाढली.झाडीभरला टप्पा पार करताच भन्नाट वाऱ्याने माथा जवळ आल्याची जाणीव करून दिली.डावीकडेवळत दरीच्या काठाने ५ मिनिटे आडवे जात माथा गाठला.वरून खाली पाहता इथून कुठली वाट वर येते यावर विश्वास बसत नाही.माथ्यावर पोहोचताच समोर दिसणार दृश्यकेवळ १ नंबर.उजवीकडे ढाकोबाचा माथा उंचावलेला दिसतो.दुर्ग माथा मात्र इथून दिसत नाही.

         ३-४ कातळटप्पे पार केल्यावर बारीक वाट उजवीकडे वळते.मागे पळू गावातील तलाव     

           प्रजेश चौथ्या कातळटप्प्यावर 

     हुश्श ..बरच वर आलो ..इथून पुढे १-२ कातळटप्पे अजून बाकी राहतात 

            खुट्याच्या दाराची बारीकशी वाट 

               खुट्याचं दार माथा 

बाकीचे मंडळ आल्यावर फोटोसेशन उरकून ढाकोबाकडे पाठ करून दक्षिणेकडे चालू लागलो.सह्यरांगेवरून जाणारी वाट काही वेळात डावीकडे उताराला लागली.पुढच्या१५ मिनिटात एक छोटासा वॉर्म उप चढ चढुन पठारावर पोहोचताच गर्द झाडीभरल्या जंगलातून डोकं वर काढणारा दुर्ग किल्ल्याचा माथा दिसला.डझनभर फोटो काढतपायलट मंडळाने दुर्ग किल्ल्याच्या पायथ्याला असलेल्या दुर्गा देवीच्या मंदिरात लँडिंग केले.तिथंच असलेल्या मुलाला रात्रीच्या जेवणासाठी बटाट्याची आमटी करायला सांगितलीअन येताना किलो २ किलो तांदूळआणायला सांगितले.रात्री आमटी भाताचा प्लॅन फिक्स केला.शाका मंदिराबाहेर ठेऊन दमलेला पायलट आदित्य याला तिथेच देखरेखीसाठी बसवून बाकीच्यांनी दुर्ग किल्ल्याकडे प्रयाण केले.           

     दुर्ग किल्ल्याकडे वाटचाल..मागे ढाकोबा,सुंदर जंगलपट्टा  

          गर्द जंगलानी वेढलेला दुर्ग किल्ला माथा

साधारण सूर्यास्तासाठी तासभर शिल्लक होता त्यामुळे जास्त वेळ न दवडता मळलेल्या वाटेने १५ मिनिटांत दुर्ग माथा गाठला.माथा छोटा असून पूर्ण माथ्यावर मोठं मोठालेदगड पडलेले आहेत.उत्तरेला ढाकोबा अन आजूबाजूचं दाट जंगल असं सुंदर दृश्य फक्त बघतच बसावं असं दिसत.दक्षिणेला दुर्गवाडी अन हातवीज ही छोटीशी गावचित्रातल्या गावासारखी भासतात.एवढी मोठी डोंगरयात्रा करून आम्हाला वाटलं आपण दूर जंगलात आहोत अन तेवढ्यात समोरच्या डांबरी रस्त्यावरून काही वाहन पाहूनआम्ही एकमेकांकडे आश्चर्याने बघून हसू लागलो.पूर्ण गडफेरी करत फोटोसेशन केले.अतिशय मोक्याच्या ठिकाणावर असलेल्या दुर्ग किल्ल्याचा उपयोग टेहळ्णीसाठी होतअसावा कारण इथून जवळच नाणेघाट असून कोकणातून त्याकाळी बराचसा व्यापार या मार्गाने चालत असे.पश्चिमेकडे कलत्या सूर्यनारायणाबरोबर आम्हीही रम्य अशा दुर्गमाथ्यावरुन उतरू लागलो.

      दुर्ग किल्ल्याच्या माथ्यावर रमणीय अशा वातावरणात एका निवांत क्षणी भ्रमणमंडळ..मागे ढाकोबा  

                      उद्याचे पहिले लक्ष ढाकोबा शिखर 

          दुर्ग किल्ल्यावरून पाहिलेला रम्य सूर्यास्त 

 

               दुर्गा देवीचे मंदिर 

      कडकडीत थंडी,शेकोटी अन डोंगरयात्रींबरोबर गप्पांचा फड अजून काय हवंय या आयुष्यात 

दुर्गा देवीच्या मंदिरात पथाऱ्या पसरून मंदिराशेजारी शेकोटी करण्यात आली.सर्व पायलट मंडळींनी गप्पांचा फड सुरु केला विषय अर्थातच डोंगरयात्रा.दुर्गवाडीतला मुलगाआमटी अन तांदूळ घेऊन आला.चुलीचा ताबा घेत भात बनवायला सुरुवात केली.साधारण अर्ध्या तासात गरमागरम आमटी भात अन डांगे सरांनी आणलेल्या सोलापुरी कडकभाकऱ्या चोपून आवराआवर केली अन आधीच तयारी केल्यामुळे लागलीच स्लीपिंग बॅग मध्ये शिरलो.कडकडीत थंडीत जी काही झोप लागली..अहाहाहा !!!

दुर्ग ढाकोबा ला जाण्यास कोकणातील धसई वरुन खालीलपैकी एक घाटाने सह्याद्री घाटावर चढ़ावे अणि दुर्ग ढाकोबा करून दुसऱ्या घाटाने परत कोकणात उतरावे. 
१. धसई वरुन मढ़वाड़ी गाठून त्रिगुणधारा (डोणीदार ) घाटाने ३ ते ४ तासात डोण गावातून १.३० तासाने दुर्ग मंदिराजवळ पोहचता येते.हा सोपा पण लांबचा मार्ग आहे. 
२.धसई वरुन रामपुर गाठून खुटेदार घाटाने ४ ते ५ तासात दुर्ग मंदिराजवळ पोहचता येते.दुर्ग मंदिरजवळून २० च मिनिटात दुर्ग किल्ल्यावर पोहचता येते.
३.धसई वरुन पळु गाठून दाऱ्या घाटाने ६ ते ७ तासात ढाकोबा गाठता येतो. 

महत्वाच्या नोंदी :
सुरवात : रामवाडी शेवट: पळू 
मार्ग :रामवाडी-खुट्याचं दार-दुर्ग किल्ला-ढाकोबा मंदिर-ढाकोबा शिखर-दाऱ्या घाट(अंबोलीचं दार)-पळू 
एकूण चढाई उतराई :२३१८ मीटर्स
श्रेणी :मध्यम

चढाई उतराईतील टप्पे:
रामवाडी-२२० मीटर्स-खुट्टा दार माथा:१०८० मीटर्स -दुर्ग किल्ला माथा:११७५ मीटर्स-ढाकोबा माथा:१२६४ मीटर्स-दाऱ्या घाट माथा:९०० मीटर्स-पळू:२३० मीटर्स(सर्वोच्च पॉईंट:१२६४ मीटर्स)

या ट्रेकचा उत्तरार्ध ढाकोबा-दाऱ्या घाट-पळु 

नोट:आजकाल बरेच ट्रेकर मंडळी जीपीएस वापरतात.वरील दिलेली माहिती ही सह्याद्रीत ट्रेक करणाऱ्या अनुभवी ट्रेकर्स ना उपयोगी पडू शकते म्हणून देत आहे. 

प्रसन्न वाघ 
वाइल्ड ट्रेक ऍडव्हेंचर